Khi học bằng lái B2 trong cuốn đạo đức người lái xe có câu "yêu xe như con, quí xăng như máu". Ví xăng như máu thực cũng không sai. Và để cho “máu” làm được công việc của mình, nó cần đến một hệ thống với nhiều thành phần hoạt động nhịp nhàng và tương ứng với nhau.
Hôm nay chúng ta sẽ nói về cái hệ thống truyền “máu” trong xe, và thử tìm hiểu xem có cách nào để duy trì một hệ thống “tuần hoàn” lành mạnh hay không.
Cấu tạo hệ thống lưu chuyển xăng
Sau đây là những thành phần chính:
1. Bình xăng (fuel tank): Cái bình này “hút” tiền của chúng ta mỗi tuần ít là một lần, ai chẳng biết. Nhưng trong lòng nó không chỉ chứa xăng, mà còn có ít nhất là một bộ phận “truyền tin” (sending unit) để báo cho đồng hồ biết là xăng đã tiêu thụ đến đâu, để chủ nhân còn kịp thời móc bóp!
2. Máy bơm xăng (fuel pump): Là bộ phận tạo ra sức đẩy (pressure) để đưa xăng vào hệ thống. Máy bơm hư sẽ không tạo được sức đẩy cần thiết, hậu quả là xe không đủ xăng để chạy. Trong các loại xe đời mới, máy bơm cũng nằm trong bình xăng, vận hành bằng điện. Những loại xe đời cũ hơn thì gắn máy bơm bên ngoài bình xăng, cạnh block máy và dùng chuyển động của blốc máy để bơm xăng.
3. Lọc xăng (fuel filter): Trước khi được đưa vào trong lòng máy, xăng đã trải qua một quá trình chế biến lâu dài. Rồi được chuyên chở trên xe bồn, nằm chờ đợi trong hầm chứa của trạm xăng, và từ hầm chứa vào bình xăng... Trong suốt quá trình đó, dù được bảo quản kỹ càng đến đâu, xăng cũng tích lũy được khá nhiều vẩn bụi, ô nhiễm, rỉ sét từ các bồn chứa và gần nhất là bình xăng. Không thể mang cái thứ nhiên liệu “hầm bà lằng” ấy mà nạp vào trong xi lanh cho cháy nổ được. Hư hết! Bởi vậy mới cần cái lọc xăng (filter). Nếu các bạn có thời giờ đọc qua bài trước, nói về lọc khí (air filter), thì lọc xăng cũng làm nhiệm vụ như vậy: Thanh tẩy cho xăng sạch sẽ trước khi được “tiến cung”. Lâu ngày chầy tháng, cái lọc xăng sẽ bám đầy vẩn bụi và rỉ sét, là những thứ nó ngăn lại được từ dòng xăng lưu thông qua đó. Chính nó sẽ bị nghẹt, xăng chảy qua không nổi, và hệ thống không đủ “máu” để vận hành.
4. Bộ phận phun xăng (fuel injector): Các xe chế tạo sau năm 1986 đều dùng Fuel Injector để phun xăng vào trong xi lanh, gần như cùng lúc với khí trời, tạo thành một hỗn hợp nhiên liệu vừa đủ để cháy nổ. Với Fuel Injector, xăng được tiếp nạp đúng mức, không quá nhiều, mà cũng không quá ít. Cấu trúc Fuel Injector rất đơn giản, nó chỉ là một cái ống chuyền xăng - đặt ngay trên đầu mỗi xi lanh - có một miệng phun rất nhỏ (có thể gọi là đầu Valve, điều khiển đóng mở bởi luồng điện). Hơi xăng được nén trong ống, và phụt ra như một tia cực mạnh bắn thẳng vào trong lòng xi lanh. Nhờ đó, hiện tượng cháy nổ đạt được công suất tối đa, đỡ hao xăng và giảm bớt độc khí thải vào môi trường.
* Bộ chế hòa khí (carburetor): Bộ phận này chỉ có trong các đời xe cũ, thay cho Fuel Injector là một phát minh sau này hoạt động qua não điện tử. Bộ chế hòa khí trộn xăng với khí trời trước khi nạp hỗn hợp vào xi lanh. Có thể nói, trên đường phố ngày nay không xe nào là còn dùng Carburetor nữa.
Những vấn đề thường xảy ra với hệ tuần hoàn xăng
1. Do lọc xăng
Có thể nói rằng, hệ thống xăng bị trục trặc đa phần là do lọc xăng (fuel filter) bị nghẹt. Thế nên, cần coi lại sách cẩm nang xem hãng sản xuất có đề nghị nên thay lọc xăng lúc nào hay không. Nếu sách cẩm nang không đề cập chuyện đó, thì đành phải tự “chẩn bệnh” vậy. Sau đây là một vài triệu chứng về lọc xăng:
- Lọc xăng bị nghẹt hoàn toàn: Máy sẽ không nổ, bởi vì dòng “máu” lưu thông bị nghẽn. Hoặc có thể máy sẽ nổ, xịch xịch vài tiếng nhõng nhẽo, giống như “em chả... em chả...” rồi tắt.
Một vài loại xe hiện đại hơn, trong hệ thống xăng có đường chuyền “by-pass”, có nghĩa là đường vòng, bỏ qua đoạn ống bị nghẹt, để đưa xăng vào cho máy, giúp máy không chết dọc đường. Nhưng phải xài tới đường chuyền by-pass có nghĩa là đường chuyền chính đã bị nghẹt rồi. Vì thế, đồng hồ xăng phải hiển thị một tín hiệu cấp cứu nào đó, giúp tài xế cảnh giác ngay. Bằng không, cứ để như vậy mà chạy thì sẽ sớm xảy ra nhiều vấn đề trầm trọng hơn. Bởi lẽ xăng chuyền qua đường by-pass là xăng chưa lọc, các thứ vẩn bụi, ô nhiễm theo xăng vào trong xi lanh đương nhiên sẽ “quậy” cho tới bến!
- Lọc bị nghẹt phần nào: Trong trường hợp này, máy vẫn được tiếp đủ xăng để nổ... tại chỗ, hay chạy chậm. Nếu muốn phóng nhanh hơn, bạn phải tống ga, tiếp thêm xăng cho máy. That's OK, bình còn xăng, máy bơm xăng còn làm việc tốt, bạn cứ việc nhấn chân ga, nhưng luồng xăng bị kẹt lại tại điểm “lọc”: Máy xe đói xăng! Ðó là hiện tượng xảy ra khi bạn chạy trên freeway hoặc khi tăng tốc để vượt mặt xe khác. Và bạn sẽ cảm thấy xe... kì kèo qua những tiếng “khực, khực” hoặc không có sức vọt.
Gặp những trường hợp như trên, chúng ta xem lại bộ phận đánh lửa (ignition) trước, nếu không thấy gì trục trặc thì chắc hẳn thủ phạm là bộ lọc xăng.
2. Lọc bình (Tank filter)
Gọi là lọc bình vì được gắn bên trong lòng bình xăng, nhưng nó cũng là lọc xăng. Giống như một mạng lưới ở ngay tuyến đầu, lọc bình làm công việc tuyển lựa sơ khởi, nghĩa là chỉ ngăn lại những vẩn bụi hoặc rỉ sét lớn trước khi dòng nhiên liệu được hút vào máy bơm, đưa vào hệ thống và qua lọc chính (fuel filter- đã nói ở phần trên). Nếu lọc này bị nghẽn, xe sẽ có cùng những triệu chứng như khục khặc, đói xăng... Sau khi đã thay lọc chính mà vẫn không trị được những triệu chứng này thì nên nghĩ tới màng lọc trong bình xăng. Có điều phiền là để lau chùi hoặc thay thế bộ phận này, chúng ta phải tháo cả cái bình xăng ra ngoài, mất công hơn so với khi thay lọc chính.
3. Máy bơm xăng (Fuel Pump)
Bơm xăng trục trặc sẽ gây trở ngại cho tài xế ngay từ khi tra chìa khóa vặn công tắc máy. Bình thường bạn sẽ nghe thấy tiếng máy bơm vận hành. Không nghe thấy gì cả, và xe không nổ máy, một trong những nguyên nhân có thể là máy bơm không hoạt động, không tiếp xăng vào hệ thống. Người thợ máy sẽ phải kiểm tra bộ phận “relay” để xem máy bơm có được tiếp điện hay không. Nếu điện có vô mà bơm không hoạt động, đó là dấu hiệu bơm hư, phải thay thế.
4. Bộ phận phun xăng (fuel injector) bị dơ
Trước khi đến được Fuel Injector, xăng đã phải qua bộ lọc, với tình trạng khá sạch sẽ. Thế nhưng, không có nghĩa là sạch hoàn toàn. Vẫn còn những chất mùn nhiễn hơn cám lởn vởn trong xăng, lâu ngày chầy tháng, chúng sẽ tích lũy bên trong các ống Injector, và làm nghẹt miệng ống. Cũng có thể xảy ra trường hợp ngược lại là một vẩn bụi nào đó kẹt ngay miệng ống, làm cho miệng ống không đóng lại được, khiến xăng liên tục bị phun vào trong xi lanh ngay cả khi không cần thiết.
***
Là người sử dụng xe, chúng ta nên biết về những vấn đề có thể do hệ tuần hoàn xăng gây ra, để khi phải nhờ thợ thì cũng biết họ làm gì cho cái xe của mình. Hơn thế nữa, còn nhiều điều khác chúng ta có thể làm để ngăn không cho các vấn đề đó xảy ra.
www.oto-hui.com(Phạm Đình)
Mọi chi tiết xin liên hệ :Trần Viết Nhàn
Email vietnhan158@gmail.com
Tel :0903 005621-0903 005631, http://www.otovnn.net/Home
.jpg) |
| Xăng vào bình chứa trong xe. |
Cấu tạo hệ thống lưu chuyển xăng
Sau đây là những thành phần chính:
1. Bình xăng (fuel tank): Cái bình này “hút” tiền của chúng ta mỗi tuần ít là một lần, ai chẳng biết. Nhưng trong lòng nó không chỉ chứa xăng, mà còn có ít nhất là một bộ phận “truyền tin” (sending unit) để báo cho đồng hồ biết là xăng đã tiêu thụ đến đâu, để chủ nhân còn kịp thời móc bóp!
2. Máy bơm xăng (fuel pump): Là bộ phận tạo ra sức đẩy (pressure) để đưa xăng vào hệ thống. Máy bơm hư sẽ không tạo được sức đẩy cần thiết, hậu quả là xe không đủ xăng để chạy. Trong các loại xe đời mới, máy bơm cũng nằm trong bình xăng, vận hành bằng điện. Những loại xe đời cũ hơn thì gắn máy bơm bên ngoài bình xăng, cạnh block máy và dùng chuyển động của blốc máy để bơm xăng.
 |
| Xăng qua lọc trước khi được nạp vào máy. |
3. Lọc xăng (fuel filter): Trước khi được đưa vào trong lòng máy, xăng đã trải qua một quá trình chế biến lâu dài. Rồi được chuyên chở trên xe bồn, nằm chờ đợi trong hầm chứa của trạm xăng, và từ hầm chứa vào bình xăng... Trong suốt quá trình đó, dù được bảo quản kỹ càng đến đâu, xăng cũng tích lũy được khá nhiều vẩn bụi, ô nhiễm, rỉ sét từ các bồn chứa và gần nhất là bình xăng. Không thể mang cái thứ nhiên liệu “hầm bà lằng” ấy mà nạp vào trong xi lanh cho cháy nổ được. Hư hết! Bởi vậy mới cần cái lọc xăng (filter). Nếu các bạn có thời giờ đọc qua bài trước, nói về lọc khí (air filter), thì lọc xăng cũng làm nhiệm vụ như vậy: Thanh tẩy cho xăng sạch sẽ trước khi được “tiến cung”. Lâu ngày chầy tháng, cái lọc xăng sẽ bám đầy vẩn bụi và rỉ sét, là những thứ nó ngăn lại được từ dòng xăng lưu thông qua đó. Chính nó sẽ bị nghẹt, xăng chảy qua không nổi, và hệ thống không đủ “máu” để vận hành.
4. Bộ phận phun xăng (fuel injector): Các xe chế tạo sau năm 1986 đều dùng Fuel Injector để phun xăng vào trong xi lanh, gần như cùng lúc với khí trời, tạo thành một hỗn hợp nhiên liệu vừa đủ để cháy nổ. Với Fuel Injector, xăng được tiếp nạp đúng mức, không quá nhiều, mà cũng không quá ít. Cấu trúc Fuel Injector rất đơn giản, nó chỉ là một cái ống chuyền xăng - đặt ngay trên đầu mỗi xi lanh - có một miệng phun rất nhỏ (có thể gọi là đầu Valve, điều khiển đóng mở bởi luồng điện). Hơi xăng được nén trong ống, và phụt ra như một tia cực mạnh bắn thẳng vào trong lòng xi lanh. Nhờ đó, hiện tượng cháy nổ đạt được công suất tối đa, đỡ hao xăng và giảm bớt độc khí thải vào môi trường.
* Bộ chế hòa khí (carburetor): Bộ phận này chỉ có trong các đời xe cũ, thay cho Fuel Injector là một phát minh sau này hoạt động qua não điện tử. Bộ chế hòa khí trộn xăng với khí trời trước khi nạp hỗn hợp vào xi lanh. Có thể nói, trên đường phố ngày nay không xe nào là còn dùng Carburetor nữa.
|
| Nếu không cháy hết trong máy, xăng sống được thải ra ngoài qua ống bô, làm ô nhiễm môi sinh. |
Những vấn đề thường xảy ra với hệ tuần hoàn xăng
1. Do lọc xăng
Có thể nói rằng, hệ thống xăng bị trục trặc đa phần là do lọc xăng (fuel filter) bị nghẹt. Thế nên, cần coi lại sách cẩm nang xem hãng sản xuất có đề nghị nên thay lọc xăng lúc nào hay không. Nếu sách cẩm nang không đề cập chuyện đó, thì đành phải tự “chẩn bệnh” vậy. Sau đây là một vài triệu chứng về lọc xăng:
- Lọc xăng bị nghẹt hoàn toàn: Máy sẽ không nổ, bởi vì dòng “máu” lưu thông bị nghẽn. Hoặc có thể máy sẽ nổ, xịch xịch vài tiếng nhõng nhẽo, giống như “em chả... em chả...” rồi tắt.
Một vài loại xe hiện đại hơn, trong hệ thống xăng có đường chuyền “by-pass”, có nghĩa là đường vòng, bỏ qua đoạn ống bị nghẹt, để đưa xăng vào cho máy, giúp máy không chết dọc đường. Nhưng phải xài tới đường chuyền by-pass có nghĩa là đường chuyền chính đã bị nghẹt rồi. Vì thế, đồng hồ xăng phải hiển thị một tín hiệu cấp cứu nào đó, giúp tài xế cảnh giác ngay. Bằng không, cứ để như vậy mà chạy thì sẽ sớm xảy ra nhiều vấn đề trầm trọng hơn. Bởi lẽ xăng chuyền qua đường by-pass là xăng chưa lọc, các thứ vẩn bụi, ô nhiễm theo xăng vào trong xi lanh đương nhiên sẽ “quậy” cho tới bến!
- Lọc bị nghẹt phần nào: Trong trường hợp này, máy vẫn được tiếp đủ xăng để nổ... tại chỗ, hay chạy chậm. Nếu muốn phóng nhanh hơn, bạn phải tống ga, tiếp thêm xăng cho máy. That's OK, bình còn xăng, máy bơm xăng còn làm việc tốt, bạn cứ việc nhấn chân ga, nhưng luồng xăng bị kẹt lại tại điểm “lọc”: Máy xe đói xăng! Ðó là hiện tượng xảy ra khi bạn chạy trên freeway hoặc khi tăng tốc để vượt mặt xe khác. Và bạn sẽ cảm thấy xe... kì kèo qua những tiếng “khực, khực” hoặc không có sức vọt.
Gặp những trường hợp như trên, chúng ta xem lại bộ phận đánh lửa (ignition) trước, nếu không thấy gì trục trặc thì chắc hẳn thủ phạm là bộ lọc xăng.
2. Lọc bình (Tank filter)
Gọi là lọc bình vì được gắn bên trong lòng bình xăng, nhưng nó cũng là lọc xăng. Giống như một mạng lưới ở ngay tuyến đầu, lọc bình làm công việc tuyển lựa sơ khởi, nghĩa là chỉ ngăn lại những vẩn bụi hoặc rỉ sét lớn trước khi dòng nhiên liệu được hút vào máy bơm, đưa vào hệ thống và qua lọc chính (fuel filter- đã nói ở phần trên). Nếu lọc này bị nghẽn, xe sẽ có cùng những triệu chứng như khục khặc, đói xăng... Sau khi đã thay lọc chính mà vẫn không trị được những triệu chứng này thì nên nghĩ tới màng lọc trong bình xăng. Có điều phiền là để lau chùi hoặc thay thế bộ phận này, chúng ta phải tháo cả cái bình xăng ra ngoài, mất công hơn so với khi thay lọc chính.
3. Máy bơm xăng (Fuel Pump)
Bơm xăng trục trặc sẽ gây trở ngại cho tài xế ngay từ khi tra chìa khóa vặn công tắc máy. Bình thường bạn sẽ nghe thấy tiếng máy bơm vận hành. Không nghe thấy gì cả, và xe không nổ máy, một trong những nguyên nhân có thể là máy bơm không hoạt động, không tiếp xăng vào hệ thống. Người thợ máy sẽ phải kiểm tra bộ phận “relay” để xem máy bơm có được tiếp điện hay không. Nếu điện có vô mà bơm không hoạt động, đó là dấu hiệu bơm hư, phải thay thế.
4. Bộ phận phun xăng (fuel injector) bị dơ
Trước khi đến được Fuel Injector, xăng đã phải qua bộ lọc, với tình trạng khá sạch sẽ. Thế nhưng, không có nghĩa là sạch hoàn toàn. Vẫn còn những chất mùn nhiễn hơn cám lởn vởn trong xăng, lâu ngày chầy tháng, chúng sẽ tích lũy bên trong các ống Injector, và làm nghẹt miệng ống. Cũng có thể xảy ra trường hợp ngược lại là một vẩn bụi nào đó kẹt ngay miệng ống, làm cho miệng ống không đóng lại được, khiến xăng liên tục bị phun vào trong xi lanh ngay cả khi không cần thiết.
***
Là người sử dụng xe, chúng ta nên biết về những vấn đề có thể do hệ tuần hoàn xăng gây ra, để khi phải nhờ thợ thì cũng biết họ làm gì cho cái xe của mình. Hơn thế nữa, còn nhiều điều khác chúng ta có thể làm để ngăn không cho các vấn đề đó xảy ra.
www.oto-hui.com(Phạm Đình)
Mọi chi tiết xin liên hệ :Trần Viết Nhàn
Email vietnhan158@gmail.com
Tel :0903 005621-0903 005631, http://www.otovnn.net/Home
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét